معنای شیطان

شیطان به هر موجود موذی، منحرف کننده، طاغی و سر کش می کویند که انسان را از راه راست بر کنار می کند و در صدد آزار دیگران است؛ موجودی که ایجاد دو دستگی نماید و اختلاف و فساد به راه اندازد؛ پس شیطان، اسم عام( اسم جنس) است؛ ولی ابلیس اسم خاص( عَلَم) است که حضرت آدم علیه السلام را فریب داد.

هدف و حدود تسلط شیطان

اولین هدف شیطان، راهزنی و کور کردن چشم دل انسان است؛ سپس در کمین عقل می نشیند تا مفهوم صحیح را درک نکند؛ او را تسویل می کند؛ یعنی زشت را زیبا و زیبا را زشت جلوه می دهد. وقتی انسان را اسیر کرد " امّارة بالسُّوء" می شود و در مقام عمل، سعی می کند تا انسان از روی عمد، گناه کند و از عبادت خدا دور شود.

حدود تسلط شیاطین، وسوسه قلبی و بهتر نمایاندن بدی ها و بالعکس است و جز این تسلطی ندارند. در قرآن مجید هر چه از کار آنها گفته شده به این اصل مربوط می باشد؛ چنان که خود در روز قیامت به مردم خواهد گفت: من بر شما تسلطی نداشتم جز آن که شما را خواندم و شما دعوت مرا لبیک گفتید." سوره ابراهیم، آیه 22"

لشکریان و فرزندان شیطان

شیطان در گمراه کردن بشر، تنها نیست؛ بلکه اعوان و انصار دارد. قرآن در این باره می فرماید: شیطان و دسته اش شما را از محلی می بیند که شما آنها را نمی بینید." سوره اعراف، آیه 27"

و در جایی می فرماید: بت ها و اِغوا شدگان و جنود ابلیس،همه به رو در آتش افتند." سوره شعراء، آیه 94"

در این صورت، همان طوری که ملک الموت اعوان و انصار دارد، شیطان نیز جنود و اعوان دارد. و از عبارت "جنود ابلیس" به دست می آید که تمام ارواح شریر از ابلیس- که رئیس آنها است- پیروی می کنند.

اوصاف شیطان

امام علی علیه السلام در خطبه" قاصعه" شیطان را این گونه وصف می فرمایند:

ای بندگان خدا، از دشمن خدا پرهیز کنید؛ مبادا شما را به بیماری خود مبتلا سازد و با ندای خود شما را به حرکت در آورد و با لشکر های پیاده و سواره خود بر شما بتازد! به جانم سوگند، شیطان تیر خطرناکی برای شکار شما به چلّه کمان گذارده و تا حدّ توان کشیده و از نزدیک ترین مکان شما را هدف قرار داده است... پس شیطان، بزرگ ترین مانع برای دینداری و زیانبارترین و آتش افروز ترین فرد برای دنیای شماست. شیطان از کسانی که دشمن سر سخت شما هستند و برای در هم شکستنشان کمر بسته اید،خطرناک تر است. مردم، آتش خشم خود را بر ضدّ شیطان به کار گیرید و ارتباط خود را با او قطع کنید. به خدا سوگند، شیطان بر اصل و ریشه شما فخر فروخت و بر حَسَب و نسب شما طعنه زد." نهج البلاغه، خطبه 192"